Bilgi Çağında Siber Gözetlemenin Boyutları

Bir kamera hayal edin; evinizde, işinizde ve gittiğiniz her yerde sizi takip eden. Aramalarınızı, mesajlarınızı, hareketlerinizi, kimlerle buluştuğunuzu takip eden… Şimdi bir de bu kameranın önümüzdeki haftasonu nereye gideceğinizi, sonraki alışverişinizde ne satın alacağınızı, tatile nereye gitmeyi planladığınızı bildiğini hayal edin. Kulağa çok rahatsız edici gelen bu kamera hayali aslında şu anda siz farkında olmasanız da gerçekleşmiş durumda ve ismi de İnternet!

İnternet Bağlantısı Üzerinden Gözetleme

Siber gözetlemeden korunmak için VPN kullanabilirsiniz. Peki, VPN ile siber gözetlemeden nasıl korunabilirsiniz?

VPN teknolojisi 1990’ların sonunda Microsoft tarafından iki bilgisayar arasında oluşturulan sanal özel bir ağ ile ortaya çıkmıştır. Açılımı ‘’Sanal Özel Ağ’’ olan VPN teknolojisi çeşitli tünelleme protokollerinin yanında kullanılan şifreleme ve doğrulama algoritmaları ile birlikte internet bağlantısının hem gizli hem de güvenli olmasını sağlamaktadır.

VPN kullanmadan internete bağlandığınızda web aktivitelerinizi ve konumunuzu kimler görebilir?

• İnternet servis sağlayıcısı veya ağ operatörü
• Cihazınızın internet protokol (IP) adresi web siteler tarafından takip edilir.
• Bağlanmış olduğunuz Wi-Fi ağındaki kişiler

VPN kullandığınızda ise internet servis sağlayıcınız sadece VPN ile internete bağlandığınızı görebilir. VPN gerçek IP adresinizi maskelediği için web siteler konum olarak başka bir yerden internete bağlandığınızı düşünür. Bu maskeleme nasıl gerçekleşir?

VPN ile internete bağlandığınızda IP adresiniz gibi bilgileri içeren veri paketleriniz küresel internette herhangi bir şifreleme olmadan seyahat eder. VPN ile internete bağlandığınızda ise veri paketleriniz çeşitli tünelleme protokolleri ile başka bir veri paketinin içine kapsüllenir. IP adresiniz değişir ve aynı zamanda bu veri paketleri ileri şifreleme algoritmaları ile şifrelenir.

Sosyal Medya Üzerinden Gözetleme

Siber gözetim sadece internet bağlantınız üzerinden gelmiyor. Ziyaret ettiğiniz sosyal medya platformları, web siteler, arama motorları sizi gözetliyor.

Gmail

Gmail kullanıyorsanız ve oturumunuzu hep açık tutuyorsanız Google ve Youtube üzerinde yaptığınız aramaları, Youtube’da izlediğiniz videoları, akıllı telefonunuzda ya da bilgisayarınızda konum açıksa gün içinde fiziksel olarak gittiğiniz yerler ve bu yerlere otobüs, bisiklet gibi nasıl bir araç ile ulaştığınızı, cihazınızın yazılımsal ve donanımsal özelliklerini, hobilerinizi, bildiğini biliyor muydunuz?

Facebook

Facebook’ta kasıtlı olarak birçok bilginizi paylaşıyor olabilirsiniz. Doğum tarihiniz, hayatınızdaki önemli olaylar, hobileriniz, beğendiğiniz filmler, seçimde kime oy verdiğiniz ve benzeri bilgileri Facebook daha iyi reklamlar göstermek amacıyla kullanıyor fakat Facebook çok daha fazla bilgiyi Facebook Pixel çerezi ve Facebook beğeni butonuna sahip web siteler ile ele geçiriyor.

Facebook CEO’su Mark Zuckerberg 2018 yılında Cambridge Analytica’ya sağladığı kişisel veri ve bilgilerden dolayı ifade vermek zorunda kalmıştı. Cambridge Analytica elde ettiği kişisel veri ve bilgilerden yola çıkarak Facebook üzerinde manipüle edici içerikler oluşturarak kişilerin seçim tercihlerini etkilemeyi başarmıştır.

Bir siber güvenlik şirketi olan ExpressVPN, web sitesinde Oxford Üniversitesinin ‘’Global Disinformation Disorder’’ (Küresel Yanlış Bilgilendirme Rahatsızlığı) adı altındaki raporuna yer veriyor. Bu raporda sosyal medya manipülasyonunun 2017 ve 2018 yıllarında yaklaşık olarak 70 ülkede gerçekleştirildiği gözler önüne seriliyor.

Siber gözetim ile çevrimiçi internet kullanıcıları hakkında elde edilen kişisel veri ve bilgiler üzerinden gerçekleştirilen analizler, bu kullanıcıların gelecekteki hareketlerini tahmin etmek bir yana aynı zamanda o hareketlerini hatta fikirlerini bile değiştirmeye olanak sağlıyor.

Siber gözetlemeden kurtulmak için kasıtlı olarak ve kasıtsız olarak bıraktığınız dijital ayak izlerinizin farkında olmalısınız. Bu dijital ayak izleri sizin gerçek hayatta kim olduğunuzu gösterebileceği gibi manipüle edilmenize de sebep olabilir.