Yerel inisiyatif ve turizm

Gitgide toplumumuzda her şeyi devletten bekleme alışkanlığı kaybolmaya başlıyor. Umarım bu sevindirici durum hızlanarak devam eder. Bu değişim, bir sivilleşme hareketidir. Sivil toplum olabilmenin koşulu devletin denetleme, müdahaleci olma katsayısını kırmaktır. Toplumun kendi iç denetleme bilincini geliştirmek sivil toplumun belirgin özelliğidir.

Turizm, bir sivil harekettir. Geçmişte ağır devlet baskısı altında yaşayan Sovyetler Birliği ve diğer Doğu Bloku ülkelerinden gelen turistlerin, ülkemizde yaptıkları turları hatırlatmak isterim. Toplu olarak gelinir, hatta içlerinde birkaç gizli denetçi(!) de olurdu. Tur programının dışına çıkılması ve tek başına hareket etmeleri olanaksızdı. Aynı şekilde eğer bu grup bir Anadolu Turu yapacaksa, bizim devlet tarafından, onların takibi ve gözetlenmesi yapılırdı. Her bölgeden bölgeye değişen sivil ekip, onların sıkı denetimini yapardı. Kotalı ve sıkı denetimli yapılan turizmden bugün sadece birkaç ülke için söz edebiliriz. Küresel dünya düzeninde artık özgürlük yok ise baskı ve denetim altında yapılan tatile turizm denilmiyor.

Toplumumuzun turizm anlayışı özgürlükçüdür. Toplumsal değişim, turizmde de kendini hissettirmeye başlamıştır. Toplumsal değişim içinde yerel organizasyonların artan rolü, sektörümüzde daha da hızlı gelişmektedir. Nedeni açıktır batı normlarını uygulamaya en yatkın ve yurtdışı ile en yakın teması olan turizm sektörü, sivil toplum olmaya en erken hareketlenen sektörlerin başında gelir. Yatırımcı 1980’li yılların başında kamu ihalelerine sıkı sıkıya bağlı olmasından dolayı, devletin her denetim ve gözetimini peşinen kabullenmiş ve örgütlenmeyi bile devlet hizmetinde yapmıştır. Bu kapıkulcu anlayışın, ihale ateşinin sönmesiyle yavaş, yavaş kaybolduğunu görüyoruz. O anlayıştakiler bile bugün, sektör içinde örgütlenmenin, bölgesel hareket etmenin gereğinden söz ediyorlar.

Bölgesel gelişmenin dinamiği, sivil toplum olabilmektir. Sivil toplumun altyapısını STK’lar oluşturur. Toplum yerel kurumlara ne kadar önem verirse ve katılımcılığı ne oranda sağlayabilirse, değişim ve ortak hareket edebilme o derece sağlıklı gerçekleşir. Sivil toplum bilincinin, sektörler içinde hızla gelişimini görüyorum. Hatta sektörler arası geçişlerle bu son yıllarda farklı bir gelişmede göstermekte. Özellikle, kıyı bölgelerimizdeki ticaret ve sanayi odaları ve borsaların, turizm sektörünün önemini kavrayarak kendi bünyelerinde, turizm sektörünün sorunlarına eğilmeleri bunun kanıtıdır. Mersin, Alanya, Manavgat, Antalya, Fethiye, Kuşadası, İzmir, İstanbul benim gözlemleyebildiklerimdir.

Geçen hafta Fethiye Ticaret Odası ve İzgören-Akın Danışmanlık işbirliği düzenlenen “Fethiye Turizmde Nasıl Marka Olur” arama konferansına katıldım. Açılış konuşmacılarından Sayın Tavit Köletavitoğlu sivil toplum olabilme ve sektörel- bölgesel hareket edebilme konusunda şunları söyledi; “ Eğer bu arama konferansını ‘meli malı’ cümleleriyle kapatırsak, hiçbir fayda elde edemeyiz. Eğer sivil örgütlenme ve sektör aynı çatı altında birleşemiyorsa, o belde en az 10 sene kaybetmiştir. O zaman sivil kuruluşlar olsun, yerel sivil inisiyatifin doğru oluşturulması yönünde çalışmalar yapılmalı.”

Ticaret Odaları “çok aktörlü” kuruluşlardır. Bu yapılarıyla ekonomik hayatın organizasyonunu yapar gözükseler de kurumsal derinlikleri nedeniyle toplumu yönlendirme kapasitesine sahiptirler. Toplumsal değişimin ve gelişimin sorumluluğuna sahip çıkma bilinçleri geliştikçe “toplum mühendisi” olma misyonları oluşabilir. Toplumda “ortak aklı” yakalayabilme kabiliyetini, yapabildikleri liderlikleri ölçüsünde sağlayabilirler. Yakın gelecekte, kamunun turizmdeki rolü, yeniden tanımlanmaya muhtaçtır. Bu evrede bölgesel sivil inisiyatife önderlik yapması gereken “çok aktörlü” ticaret odalarına, önemli liderlik görevi düşecektir. Yeni yol haritasında turizmciler bu önemli yapılanmayı dikkate almalıdırlar.

SABAH AKDENİZ’DEN ALINMIŞTIR