Uçakta Twist Yapmak mı, Tivit Atmak mı Makul?

Twist dansı (twist dance) 1970'lerde yaşayanlar, yada 70'li yılların sinema filmlerini seyredenler bilirler. Twitter(tivitır) yada tweet(tivit)i ise bugün bilişimle bir şekilde ilgisi olan herkes özellikle gençler olmak üzere biliyor.

Kelime anlamıyla "tweet" cıvıldamak yada şakımak anlamına geliyor. Yani bir bakıma peşpeşe yazmak, düşündüğünü anında iletmek gibi anlık veri aktarımı, bilgi paylaşımı yada anlık ileti gönderimi ve ileti paylaşımını ifade ediyor.

Henüz oturmuş bir Türkçe karşılığı olmaması nedeniyle bu yazıda twitter ile tweet atma işlemini; yani etkileşimli anlık ileti paylaşımı işlemini "tileti" olarak adlandıracağız. 140 karakterlik bir iletiyi göndermeyi sağlayan bu mikroblog uygulama Feysbuk (Facebook) gibi sosyal bir iletişim ortamı. (Ayrıca bu arada güncel bir konuyu yazarken ve konuyu anlatırken Türkçe karşılık bulmak bakımından önemli bir güçlüğümüz olduğu kullanılan terimlere bakıldığında anlaşılıyor ve Türk Dil Kurumu'na Türkçe karşılık bulmak bakımından önemli görevler düşüyor.)

Aslında mesaj gönderiminin pek çok farklı yöntemi olsa da, "tileti" hızlı düşünme, yorumlama, karar verme, düşünceleri kısa ifadelere dönüştürme yetisinin önemini öne çıkarıyor. Ve burada mesajları önemsenen ve takip edilmek istenen kimseleri “Takip edilenler” olarak seçip, listeye ekleyerek onların yazdığı mesajları sürekli takip etmek de mümkün oluyor. Bizde bu şekilde bir süredir, tileti yapıyoruz. Anlık görüşlerimizi içeren iletileri paylaşıyoruz.

Bir kaç gün önce tiletiler akarken bir mesaj farkettim, listemde bulunan yazar "Sayın Gani Müjde uçağın içinden tivit atıyor" veya tileti yazıyor. İçinde bulunduğu uçağın bir süre daha hava tırafiği nedeniyle bekleyeceğini belirterek kendini tutamayıp tileti atmaya başladığını belirtiyor. Ve hostesin bir ara kendisini tileti atarken gördüğünü belirtip, "-yandık hostes gördü", diyerek yaptığı hatayı onaylıyor ve paylaşıyor. Ancak hatayı tekrara devam ederek, kendisini takip eden neredeyse 370 bin kişiye iyi örnek olmuyor.

Hatta sanatçı duyarlılığını bir kenara bırakarak; bir komedi filminde oynar gibi yada belki de biraz da muziplik olsun diye hata yapmaya devam ediyor. Ama güvenlik kurallarını gözardı edip, ileti gelmeye devam edince, dayanamayıp sayın yazara "uçakta tivist yapmak tivit yapmaktan daha makul", diye yazıp; anında tiletinin ulaşmasını sağlıyorum. Bir bakıma komedi yazarı ustanın hata yapmasına izin vermemek üzere anında müdahale ediyoruz. Tabi karşılık yok... ancak tiletinin ulaştığı kesin. Yazarın listesinde bulunan her bin kişiden biri fark edip birer tileti atmış olsa; sayın yazar yüzlerce tiletinin etkisine maruz kalmış olmalı.

Bilişimin bir ürünü ve aracı olarak tileti böyle bir şey; aslında tileti atmak ve bilgiyi paylaşmak kadar, geri yansımanın (feedback) çok hızlı olması nedeniyle tarafların öz-eleştiri yapmalarına da yardımcı olacak bir araç. Tiletinin bu özelliği senaryoları yazarken ve dizileri yaparken; sayın yazarların en azından toplumun duyarlılıklarının daha fazla dikkate almalarına da yardımcı olabilir.

Bu şekilde reyting uğruna, toplumun kültür ve değerlerini yok sayan ve ortak değerleri kırıp döken; şiddeti, kolay kazanmayı, kolay harcamayı, köşe dönmeyi, etik değerleri yok saymayı, ilkeli ve idealist olmayı zayıflıkmış gibi göstererek düzeysizliği öven ve hatta bunları ortak değerlermiş gibi öne çıkaran yapımcılara öz-eleştiri yapma şansı da tanınacaktır...