Turizmde Çevre Uygulamaları

Bugün dünya gündemini takip ettiğimizde, başta Avrupa ülkeleri olmak üzere dünyadaki tüm kuruluşların, çevre politikaları ve amaçlarıyla uyumlu olarak, faaliyetlerinin ve hizmetlerinin çevre üzerindeki etkilerini kontrol etmek suretiyle, kusursuz bir çevre performansına ulaşmaya çalıştığını görmekteyiz. Kuruluşlar bu tür uygulamaları, çevre korumayı teşvik eden yasal mevzuat, çevre korumayı teşvik eden ekonomi politikaları, ilgili tarafların sürdürülebilir kalkınma ve genel çevre meselelerine karşı gösterdikleri gittikçe artan ilgileri çerçevesinde gerçekleştirmektedir.
Avrupa Turizm gündemi ise bu konuya paralel olarak sürdürülebilir turizmi tartışmaktadır. Sürdürülebilir Turizm; Dünya Turizm Örgütü (WTO), Turizm Konseyi ve Dünya Konseyi tarafından aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır: Turizmde Sürdürülebilir Kalkınma; gelecekteki fırsatları koruyup geliştirmeyi gözeterek, bugünkü turistlerin ve ev sahipliği yapan bölgelerin ihtiyaçlarını karşılama ilkesini benimser. Bu şekilde tüm kaynakların yönetimi; kültürel bütünlüğün, zorunlu ekolojik süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve yaşam destek sistemlerinin devamlılığı sağlanırken, ekonomik, sosyal ve estetik gerekler karşılanacak şekilde öne çıkarılır. Sürdürülebilir turizm ürünleri; turistik kalkınma ile zarar görmek yerine yararlı olan yerel çevre, toplum ve kültürlerle uyum içinde işlenen ürünlerdir.

Ülkemizde otelcilik sektöründe çevre ile ilgili çalışmaları başlatan, tüm personelini bu konuda eğiten, sistem çalışmalarını başarılı bir şekilde yürüten, bu çalışmalarla ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Sertifikasını alan ve yapmış olduğu projelerle Avrupa da ödüller almış otellerimiz mevcuttur. Sektöre yön veren ve liderlik yapan bu otellerin sayısı maalesef turizm sektörümüzün geneli göz önüne alındığında oldukça yetersiz kalmaktadır. Dünyadaki kaynakların tükendiği ve şu dönemlerde otellerimizin yapacağı çevre ile ilgili faaliyetler hem ülkemizi Avrupa da ön plana çıkaracak, hem de ülkemizdeki turizmin ömrünü artıracaktır. Peki nasıl ve nereden başlamak gerekir, çevreci uygulamalara?
Bir işletmede uygulanacak çevre yönetim sistemlerinin üç önemli boyutu vardır. Bunlardan birincisi Atık Yönetimi, ikincisi yasal şartlar ve üçüncüsü doğal kaynak kullanımı ve çevresel fayda sağlayan, turizmin sürdürülebilirliğini artıran projelerin geliştirilmesi. Atık Yönetimi uygulamaları temelde iki kısımdan oluşmaktadır. Bunlardan birincisi Ambalaj Atıklarının (kağıt, metal, cam, plastik) ayrı olarak toplanması, geçici depolanması ve lisansı firmalar tarafından geri dönüşümünün gerçekleştirilmesi. İkinci kısım ise tehlikeli atıklar dediğimiz ve ambalaj atıklarından ayrı olarak toplanması gerekli olan atıklar.
Otellerimizde en fazla meydana gelen tehlikeli atıklar ise, piller, atık madeni yağlar, kızartma yağları, tıbbi atıklar, lastikler, florasan ve ampuller, aküler, boya ve tiner kutuları, inşaat atıkları ve kimyasal bidonlarından oluşmaktadır. Bu bahsettiğimiz tehlikeli atıkların ambalaj atıklarından ayrı olarak kaynağında ayrıştırılması, geçici depolanması ve lisanslı firmalara bertaraf edilmek amacıyla kayıtları tutularak teslim edilmesidir. Söz konusu tehlikeli atıkların kontrolsüz bir şekilde toplanması, hava, su ve toprak kirliliğine neden olmaktadır.
İkinci önemli boyut ise Çevre Orman Bakanlığı tarafından yayımlanmış olan yasa ve yönetmeliklerin takip edilerek bu yönetmeliklerle ilgili otellerimizin sorumluluklarını yerine getirmesidir. Otel işletmelerinin tabi olduğu başlıca yönetmelikler Çevresel etki değerlendirmesi yönetmeliği (2008) Çevre denetimi yönetmeliği (21.11.2008) Çevre kanunu uyarınca alınması gereken izin ve lisanslar hk. Yönetmelik (29.04.2009/24.12.2009). Su kirliliğinin kontrolü (2008) Isınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin kontrolü (2009) Çevresel gürültünün değerlendirilmesi ve yönetimi (2008) Katı atıkların kontrolü (1991-2002) Ambalaj atıklarının kontrolü (2007-2008) Tehlikeli atıkların kontrolü (2005) Bitkisel atık yağların kontrolü (2005) Atık pil ve akümülatörlerin kontrolü (2004-2005) Hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarının kontrolü (2004) Tıbbi atıkların kontrolü (2005) yönetmeliğidir. Söz konusu yönetmeliklere uyulmaması durumunda işletmelere uygulanacak cezalar 3000TL ile 130 000TL arasında değişmektedir. Yönetmeliklerin gereklilikleri ile ilgili teknik destek alınarak çevre ile ilgili çalışmaların yapılması ve tüm çalışanların bu konuda eğitimlerinin sağlanması gerekmektedir.
Sürdürülebilir turizm ile ilgili yapılacak olan projelerin, iyi bir organizasyonla hayata geçirilmesi gerekmektedir. Çevre konusunda otellerin tek başlarına yaptıkları projeler maalesef yeterli olamamaktadır. Bu organizasyon için yeterli katılım ve destek gerekmektedir. Maalesef bazı işletmeler bu tür çalışmaları gereksiz bulup, bunların boş işler olduğunu düşünmektedir. Oysa çevreyi nasıl hep birlikte kirletiyorsak, hep birlikte hareket ederek bu projeler hayata geçirmemiz ve doğayı, havamızı, suyumuzu ve toprağımızı korumamız gerekmektedir. Çok eski yıllar değil, bizlerin evimizde akan muslukları su içtiğimi dönemler, oysa bugün bu imkânı kaybettik. Eğer bu kirlenmeye hep birlikte dur diyemezsek önümüzdeki 10-15 yıl içerisinde doğal havayı soluyamayacak, denizimize mayolarımız ile giremeyecek hale gelebiliriz. Acaba o yıllarda bölgemizdeki tesisler nasıl misafir bulacak ve turizmi nasıl sürdürecek merak ediyorum. Umarım o günleri görmeyiz ama gördüğümüz zaman, çevre ile ilgili faaliyetlere şimdi duyarsız kalanların, ne düşüneceğini kendini nasıl hissedeceğini bilmek istiyorum.
O zaman bugünden başlayarak çalışmalara başlamalı ve ülke turizminin geleceğini güvence altına alarak, yeni nesillere de yaşanabilecek, nefes alınabilecek bir dünya bırakılmasını sağlamalıyız. Bu konuda bilincin artması, sürdürülebilir turizm ve çevre uygulamalarının ülkemiz ve turizm sektörünün gündeminde ilk sırayı yer alması dileklerimle……