Rol model

Eskiden çocukların cinsiyetine göre, anne yada baba, çocukların örnek aldığı kişiler olurdu. Bugünün yorumuyla; rol modelleri. Çekirdek aile kavramı ile birlikte, aile fertlerinin rolleri de farklılaştı. Rol modeli yapısı artık aile bireylerinin dar kalıplarını aşarak, daha geniş çevreye yayıldılar. Dünya, global bir köy olurken, aile içi rol modellik de kabuğunu kırdı, genişledikçe genişledi. Artık rol modelleri anne, baba, ağabey, öğretmen, arkadaş, sanatçılar, işadamları, siyaset adamları ve sosyal toplum liderleri olarak sıralanabiliyor.

23 bin 666 öğrenci üzerinde yapılan bir anketin hayli ilginç sonuçları var. Öğretmenler yüzde 48,4 ile en ağırlıklı rol model görülüyor. Türkiye’nin geçmiş yıllarında, kapalı aile yapısını düşündüğümüzde, 68 kuşağı ile başlayan değişim, ebeveyn rol modelini, geriye itmiştir. Bugün ebeveynin yüzde 36,5 oranı, bu nedenle şaşırtıcı değildir. Arkadaşın rol modeli oluşturması yüzde 19,30’dur. Öğrencilerin gelecek kaygısı rol modelliğinde iş adamlarına yüzde 17.30 gibi hiç azımsanmayacak bir oran katmıştır. Ayrıca yüzde 9.70 sanatçılar ve yüzde 9,5 siyasetçiler, toplum liderliği üst üste toplandığında tam yüzde 36,5 gibi bir orana erişir ki bu da ebeveyn oranına denk gelmektedir. Araştırmalar kent bazlıdır. TRT kanalında Iğdır’da köy öğretmenleri ve öğrenciler ile yapılan bir program izlemiştim. Bu programda konuşan öğrenciler beni hayli şaşırtmıştı. Kendilerine rol modeli olarak aldıkları kişiler idealist öğretmenleriydi. Sadece bir öğrenci vardı, o kendine Cumhurbaşkanı’nı, rol modeli olarak seçmişti. Fertlerin doğru rol modelleri seçmesi, idealist toplum yaratmada ön koşuldur. Sosyal hareketlerde de rol modeli seçmenin ne anlama geldiğini düşünelim. Türkiye’nin batılılaşma hareketinde rol modeli seçmesi çok zor olmuştur. Çünkü kendisinle benzeşen bir toplum bulamamıştır. Bugün Avrupa Birliği’ne üyelikte bile zorlanması bu nedenledir. Ama hiç kuşkusuz, dünden daha fazla, bugün nüfusu ağırlıklı Müslüman olan topluluklara laik, demokrat ve cumhuriyetçi bir toplum olarak Türkiye, bir rol modeldir.

İki yıl önce 9 Eylül Üniversitesi’nin İzmir’de, bu yıl Nevşehir Üniversitesi’nin Nevşehir’de düzenlediği “Turizm” konusundaki panellerde başlıkları “rol model” olmasa da Antalya Tanıtım Vakfı’nın çalışmalarını örnekledim. Gördüm ki Türkiye’nin her iki destinasyonu Antalya’yı bir turizm lider kenti olarak görüyor. Zaten medyanın da sı sık belirttiği “turizmin başkenti Antalya” artık klişeleşmiştir. Antalya, Türkiye turizminin bir lideridir ve rol modelidir. Antalya turizminin dünya standartları üzerinde gelişmesini, İspanyol, Yunan, Tunuslu turizmciler gelip inceliyor ve rol model seçmeye çalışıyorsa, Türkiye içinde de rol modeli olması doğaldır. Bu nedenle liderlik ve rol modelliği konusunda sorumluluk bilincine sahiptir. İsterseniz size son haftadan bir örnek vereyim.

1 Mayıs, Emek ve Dayanışma Bayramı, yer Antalya. Çiçeği burnunda Büyükşehir Belediye Başkanı Prof. Mustafa Akaydın ve eşi yumruklarını sıkıp göğe kaldırmış, şapkasının üzerinde Belediye-İş Sendikası yazıyor, çevresindekilerin ve kendisinin yüz ifadesinde “bayram sevinci” var. Bir baba çocuğunu omuzlarına almış, şık kıyafetli, marka gözlüklü bayanlar, 1 Mayıs flamaları sallıyorlar. Herkesin elinde Türk Bayrakları, meydan büyük bir sevinci yaşıyor ve bu sevinci paylaşanlar içinde ellerinde pankartlar taşıyan, bayan polisler de var. Evet, biber gazı, cop, kırmızı su, panzer yok. Ne var? “1 Mayıs Emek ve Dayanışma Gününüz Kutlu Olsun. Antalya İl Emniyet Müdürlüğü.”

Rol modeli olmak kişilere aşırı sorumluluk getirdiği gibi, rol modeli kurum ve topluluk olmak, daha da çok sorumluluk gerektirir. Haftaya, bu konu üzerinde düşüncelerimi, sizlerle paylaşacağım.