Nevruz Derken

       Bu gün 21 eylül günü. Güney yarıkürenin “nevruzu”.
       Paylaşılamayan 21 mart günü, kuzey yarıkürenin nevruzudur..
       21 eylül günü, güneş güney yarıküreye yöneldi. Kuzey yarıküre ile vedalaştı!
       Güney'de altı aylık yaz süreci başladı. Kuzeyde kış mevsimine girildi.
       Doğa bunu anlatmak ister gibiydi. Havalar birden soğudu! Yazlık kıyafetlerin yerini
kışlıklar almaya başladı. Yağmurlar yağıyor! Tedbirsiz sokağa çıkanlar ıslandılar! Bazı
yerleri sel bastı!..
       Dünya, güneşin çevresinde, yörüngede dolanırken güneşin çekimine bağlıdır. Öte
yandan bir de etkili merkez kaç kuvveti vardır. Yörünge bu güçlerin bileşkesinde oluşur. Yerküre savrulup gitmez! Sadece belirle aralıklarda biraz yalpalanır. Yani dünya ekseni
23.5 derece eğik olduğundan, altı ay kuzey yarıküre, altı ay güney yarıküre güneşe dönük dolanır. Güneşin ısısını ve ışığını doğrudan alır. Sıcak ve bereketli yaz mevsimini yaşanır.. Öteki yarıküre, kışı yaşar; dünya soğur ve doğa üşür!..
      Kuzey yarıküre 21 marttan itibaren, güney yarıküre 21 eylülden itibaren yönünü
güneşe çevirir. Yaz mevsimini yaşarlar. Nevruz diye yaşanan bu gün nevruz-yenigün
adıyla alınır. Yazın ve eski takvimlerde yılın ilk günü sayılır.. Böylece kuzey ve güney
yarı küreler, güneşi eşit süreli nöbetlerde paylaşırlar.
     21 mart günü başlayan altı aylık yaz mevsimi bitti!. 21 eylülde nöbeti güney yarıküreye devretti..Bu durumda 21 eylül güney yarıkürenin nevruzudur.
     Güney yarı kürede, nevruz diye bu süreci kutlayanlar var mıdır?
     Nevruz bizim günümüz diye kavga edenler, geçimsizlik çıkaranlar var mıdır?
     Sanmam!
     Yerleşik dünyanın önemli bir kısmı Ekvator bölgesindedir. Orada yaz-kış ayırdımına
gerek yoktur.Güneş güneye dönse de, kuzeye dönse de ekvator bölgesi güneşi doğrudan
alır. Orada sürekli yaz mevsimi yaşanır. Güneye ve kuzeye inildikçe yazın ve kışın
önemi anlaşılır..
     Eskilerden Sümer halkı bunu bilirmiş!.
     Kuzey yarıkürede yaşadıklarından, yaza giriş günü ve yılın ilk günü olarak en büyük
bayram diye kutlanırmış..
     Çok tanrılı Sümer'in baş tanrısı Damuzzi (Temmuz) imiş.
     İşlediği bir suçtan ötürü, tanrılar meclisi onu cezalandırmış. Altı ay karanlıklar dünyasında (kış olmalı), altı ay da bu dünyada (yaz) yaşamaya mahkum etmişler onu...
     Nevruz adıyla kutlanan gün, Damuzzi'nin bu dünyaya (yaza) dönüş günü imiş!
21 mart günü dünyaya dönermiş.Yazın hayat canlanır, tohumlar filizlenir, hayvanlar, kuşlar üreme derdine düşermiş. İnsanlara yaşam daha kolay ve keyifli olurmuş! Bolluk ve bereket içnde yaşanır ve mutlu olurlarmış. Nevruz adıyla kutlanan bu bolluk, bereket ve mutluluk olmalı!
Bunu da Damuzzi'nin dünyaya dönüş günü ve değişimin sebebi sanırlarmış.
     Muazzez İlmiye Çığ ve meslekdaşlarının okudukları tabletlerde yazılıymış bunlar.
Biz de onlardan öğrendik bunları. Bunları öğrenince, Tevrat içindeki Sümer alıntılarını da anlamak da kolaylaştı. Sümer kültürünün yayıldığı ve etkilediği yakın, orta ve uzak doğudaki halkların paylaştığı kutlamaların sebebi anlaşılır oldu..
     Kendine bir tarih arayanların sandığı gibi, nevruz belli bir halkın, belli bir ırkın ya da
kümenin; kendine özgü günü değildir...
     Kuzey yarıkürede, yaz sonunda bağ bozumu, hasat adlarıyla şenliklerin yapılmasının
da anlamı anlaşılır. Muhtemelen nevruzun karşılığı olan bir şükran günüdür. Yazın sonunda tanrının verdiği nimetlere, halkın şükür etmesi diye anlaşılabilir. İnsanoğlu nankörlük etmeyip tanrının yaşattığı bolluğa, nimete ve lezzete teşekkür ediyordu zahir.
     21 eylül sessiz soluksuz geldi, geçti! Biraz üşüterek, hapşırtarak geçti!
     Kimse 21 eylülün farkında olmadı. Sadece üşüdüler!
     Oysa bu gün, güney yarıkürenin nevruz bayramı idi.
     Eğer kutlayan olmuşsa kutlu olsun!
     Tarihin derinliklerinde kalan inançlar farklı kimliklerle bizi etkiliyor. Sümer'in fosilleşmiş inançları günlük yaşamımızın içinde. Bunları görünce 'dindar ve kindar' nesiller yetiştirmenin ne denli anlamsız kaldığı anlaşılır. İnsan gibi insan yetiştirmek gerekmez mi?.
     Galile “Dünya dönüyor!” demişti! Dünya döner, mevsimler değişir!.
     Sağlıcakla kalın...