Gıdalarda Taklit ve Tağşiş

VETERİNER HİZMETLERİ, BİTKİ SAĞLIĞI, GIDA VE YEM KANUNU’na göre taklit ve tağşiş şöyle tanımlanıyor.

Tağşiş: Ürünlere temel özelliğini veren öğelerin ve besin değerlerinin tamamının veya bir bölümünün mevzuata aykırı olarak çıkarılmasını veya miktarının değiştirilmesini veya aynı değeri taşımayan başka bir maddenin, o madde yerine aynı maddeymiş gibi katılmasını,

Taklit: Ürünlerin, şekil, bileşim ve nitelikleri itibarıyla yapısında bulunmayan özelliklere sahip gibi veya başka bir ürünün aynısıymış gibi göstermektir.

Yine aynı kanunda, 24 üncü maddenin dördüncü fıkrasına aykırı olarak taklit ve tağşiş yapanlara onbin Türk Lirası idarî para cezası verilir, taklit ve tağşiş edilmiş ürünlere el konulur ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir. Şeklinde yapılan suçun cezası tanımlanmaktadır.

Ülkemizde maalesef bu konuda, bazı üreticiler tüketicilerin dikkatsizliği veya bilinç eksikliğinden yararlanarak taklit veya tağşiş yapabilmektedir. Bunlarla ilgili örnekler, etiket bilgisinde meyve şurubu olarak geçer ancak pekmez olarak pazarlanmaya çalışılır, sirke konsantresi sirke olarak, sucuk benzeri ürün sucuk olarak, meyve konsantresi meyve suyu olarak pazarlanmaya çalışılır.

Bu konuda kafa karıştırıcı ürünlerden bir tanesi de dondurma ve sütlü buzdur. Otellerimizde misafirlerimize özellikle yaz aylarında yoğun olarak sunduğumuz, o sıcak günlerde bizler ve çocuklarımız tarafından yoğun olarak tüketilen dondurmalarda da benzer bir problemi yaşamaktayız.

Bu konuda bakanlık tarafından yayınlanmış olan iki tane ürün tebliği bulunmaktadır. Bunlardan ilki (Yayımlandığı R.Gazete: 07.10.2005-25959 Tebliğ No: 2005/43 numaralı) Yenilebilir Buzlu Ürünler Tebliği. Bu tebliğe göre sütlü buz ürünleri; Süt ve/veya süt ürünleri, içme suyu, şeker, süt proteinleri, süt yağı ve/veya bitkisel yağ ve/veya yumurta yağı ile gerektiğinde izin verilen katkı maddeleri, aroma ve çeşni maddeleri gibi bileşenleri içeren ürün olarak tanımlanmaktadır.

Diğer tebliğ ise (Yayımlandığı R.Gazete: 13.01.2005-25699 Tebliğ No: 2004/45 numaralı) Dondurma Tebliği. Bu tebliğe göre dondurma; İçerisinde tat ve çeşidine göre, süt ve/veya süt ürünlerini, içme suyu, şeker ve izin verilen katkı maddelerini bulunduran, istenildiğinde salep, yumurta ve/veya yumurta ürünleri, aroma maddeleri ve çeşni maddeleri gibi bileşenleri içeren, dondurma karışımının pastörize edildikten sonra yumuşak halde ya da sertleştirildikten sonra tüketime sunulan ürünü olarak tanımlanıyor.

Bu iki tanım arasındaki fark, ancak dikkatli bir şekilde incelendikten sonra görülebiliyor. O farkta şu, Sütlü buz olarak tanımlanan ürün içerisine bitkisel yağ konulabilirken dondurma içerisine bitkisel yağ konulamıyor. Bu fark neden önemli, Süt kreması yani süt yağı, sütün en değerli kısımlarından birini oluşturuyor ve sütten alınabiliyor. Süt yağı daha sonra kaymak ve tereyağı yapımında kullanılabiliyor. Sütün geri kalan kısmı ise yani yağı alınmış olan ve değeri azalmış olan kısmına ise bitkisel yağ eklenerek sütlü buz yapılıyor. Yani dondurmadan farkı içerisindeki bitkisel yağ.

Peki bu detayı nasıl fark edebiliriz. Burada ürünün etiketi önem taşıyor. Hani üzerinde küçük puntolarla yazılan bilgiler var ya, işte onların arasında ürünün sütlü buz mu yoksa dondurmamı olduğunu görmemiz gerekiyor.

Gerçek dondurma yemek için ürün etiketini iyice incelememiz ve etiketinde dondurma yazanları almamız gerekmektedir.

Maalesef bazı firmalar ürün etiketinin üzerinde sütlü buz yazmasına rağmen, reklamlarında, kataloglarında bu detayı hiç vermiyor. Bizlerde dondurma yemek isterken, içerisine bitkisel yağ karıştırılmış, sütlü buzu bilmeyerek veya farkında olmayarak tüketiyoruz.

Bu tür konularda tüketici bilinci oldukça önem taşımaktadır. Tüketici olarak bizler aldığımız ürünlerin özelliklerini etiket bilgileri üzerinden mutlaka kontrol etmeli ve hangi ürünü satın aldığımızı bilmek durumundayız….

Sağlıklı taklitsiz günler…..