Gelişmek

Sözü edilen gelişmek ya da “gelişmiş” olmak ne ola ki.?

Genişlemek, zenginleşmek, olgunlaşmak olarak da açımlayabileceğimiz “gelişmek” in tanımının,

-nicel mi?

-nitel mi?

Olması gerektiği ayrımında, sorudan ne anladığımız ve hangi yanıtı verdiğimizle ilintilidir esasen.

1994 yılında Nobel Ekonomi Ödüllü Amartya Sen, o güne değin yaygın olan geleneksel “gelir odaklı” gelişim anlayışına ilk kez bakın nasıl yeni bir yaklaşım getirmiş?

Amartya Sen; “Tüm faaliyetlerin nihai amacı insandır ve kalkınma insanların başarıları, özgürlükleri ve yapabilirlikleri üzerine temellendirilmelidir” diyor.

Sen, konuya dair görüşlerini “gelişmek için asıl önemli olanın bireylerin edindikleri mallar olamayıp yaşadıkları hayatın kapsamı ve ancak bireylerin yapabilirlikleri ile açıklanabileceği” yaklaşımı ile de somutlaştırıyor.

Ekonomik gelişme geliri ve tüketimi temel aldığından, gelir düzeyindeki yükselme, sağlık hizmetleri ve eğitim kalitesinde iyileşme ile beraber yükselememekte, çevre koşullarında düzelme ya da suç ve şiddetten arınmış bir ortam oluşturamamakta olup, birey için yaşanabilir bir dünya sağlayamamaktadır. Bununla birlikte gelişmeyi ekonomik büyüme ile açıklayan yaklaşımda, ekonomik büyümenin yoksulluğu azaltmadığı, ortaya çıkan çeşitli toplumsal sorunlara çözüm getiremediği, hızlı büyümenin siyasal istikrarsızlıkla birlikte işsizlik oranları veya eşitsiz gelir dağılımı gibi sorunları da beraberinde getirdiği konuya dair başka ekonomistlerin çalışmaları ile de kanıtlanmıştır.

Diğer yandan ulusal gelirin veya bireysel zenginliklerin artması, özgürlükleri genişletmek için önemli bir araç olabilir ancak özgürlükler, eğitim, sağlık hizmetleri, siyasal ve bireysel özgürlükler gibi toplumsal, ekonomik unsurlardan da etkilenmektedir. Ulusun maddi zenginliği, bireyin kişisel gelişimini ya da yaşamının zenginliğini sağlamaya yetmemektedir. Asıl olan, ulusal ekonomik varlığın, bireyler için gelişme olanakları yaratıp yaratmadığı sorusunun cevabındadır.

Kuşkusuz görece yüksek gelir insanların hayallerini gerçekleştirmelerini, yaşam koşullarını iyileştirmelerini sağlayan önemli bir etkendir. Ancak bütünsel bir yaklaşımla ise gelir artışı gelişim için gerekli ancak yeterli olmayan bir önkoşul olmaktan öteye geçememektedir.

DEVAM EDECEK

Sağlıcakla..