D'Hondt sistemi

Ülkemizde uygulanmakta olan seçim sistemi d’hondt sistemidir. Sistemin ne olduğunu ve nasıl çalıştığını bilmemizde yarar var. Çünkü kullandığımız oylar neye göre tasnif ediliyor ve ne şekilde değerlendiriliyor görelim..

D'Hondt sistemi, Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D'Hondt tarafından 1878'de tasarlanmış, nisbi temsil sistemidir. Türkiye’de 1961’den bu yana – 1965 Millet Meclisi genel seçimi ile 1966 Millet Meclisi ara seçimi dışında– bütün milletvekili genel ve ara seçimlerinde d’Hondt sistemi uygulanmıştır; günümüzde de yürürlükte olan sistem budur.

Arjantin, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Doğu Timor, Ekvador, Finlandiya, Galler, Hırvatistan, İskoçya, İsrail, İzlanda, Japonya, Kolombiya, Macaristan, Makedonya, Paraguay, Polonya, Portekiz, Romanya, Sırbistan, Slovenya, Şili ve Türkiye'de uygulanan seçim yöntemidir.

Bir seçim çevresinde her partinin aldığı oy toplamı, sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e ... bölünür ve o seçim çevresinin çıkaracağı milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bu işleme devam edilir. Elde edilen paylar, parti farkı gözetmeksizin, büyükten küçüğe doğru sıralanır. Milletvekillikleri bu sıralamaya göre partilere tahsis edilir.

7 milletvekili çıkaracak bir seçim bölgesinde A Partisi 60 000, B Partisi 25 000, C Partisi 14 000 oy alsın.

A partisi b partisi c partisi

Oy 60 000 25 000 14 000

1. milletvekili 60 000 25 000 14 000

2. milletvekili 30 000 25 000 14 000

3. milletvekili 20 000 25 000 14 000

4. milletvekili 20 000 25 000 14 000

5. milletvekili 15 000 12 500 14 000

6. milletvekili 12 000 12 500 14 000

7. milletvekili 12 000 12 500 7 000

milletvekili sayısı 4 2 1

M. V düşen oy 15 000 12 500 14 000

A Partisi'ne 1. olduğu için bir milletvekili verilir. A Partisi'nin oyu 2'ye bölünür. A Partisi'nin oyu hala en çok olduğu için A partisi'nin oyu bu sefer 3'e bölünür.(60000/3=20000) Bu işlemden sonra en çok oy B Partisi'nde olduğu için B'ye bir milletvekili verilir ve oyu 2'ye bölünür. (25000/2=12500) Kalan sayılar arasında en büyük A olduğu için bir milletvekili daha verilir ve A'nın oyu bu defa 4'e bölünür. (60000/4=15000) Ortaya çıkan sayılar arasında en büyük oy yine A'nın oyu olduğundan yine bir milletvekili verilir ve bu kez de oyları 5'e bölünür (60000/5=12000). Bu işlemden sonra en büyük oy C'ye aittir ve C'nin hanesine 1 milletvekili eklenir; C'nin oyları 2'ye bölünür (14000/2=7000). Bu 7. ve son işlem sonucunda en büyük sayı B'ye ait olduğu için son milletvekilliğini B Partisi alır.

Sonuç olarak; bu bölgeden A Partisi 4, B Partisi 2, C Partisi de 1 milletvekili çıkarır.

İzahtada gördüğümüz gibi oy sayısı çok çok önemli bu yüzden önümüzdeki seçimlerde muhakkak oyumuzu kullanalım oy kullanmak istemeyenlerede oy kullanmanın bir vatandaşlık görevi olduğunu anlatalım izah edelim oy kullanmalarını sağlayalım. Unutmayalımki oyumuz kutsaldır.

Çıkan oylara göre sonuç belirleneceği için muhakkak oyumuzu kullanalım tekrar tekrar söylüyoruzki oyumuzu kullanalım..

Ecz. Hasan Kilit

Muratpaşa meclis üyesi

Kaleder başkanı