PSİKİYATRİST

Çocuklarda Cinsel Eğitim

Çocuğun cinsel eğitimi ülkemizde yeterince ele alınmamış ve aydınlığa kavuşturulmamış bir konudur. Bunun en önemli nedeni kültürümüzde bu konunun tabu (yasak) olarak algılanmasıdır. Cinsel bilgilerin sır olarak saklandığı bir ortamda yetişen gençler çoğunluktadır.Anne-babalar büyümekte olan çocuklarının sorularına cevap vermeye çalışırlar ama iş cinsiyet ve üreme gibi konulara gelince şaşırıp kalırlar.      
    Toplumumuzda annelerin kızlarına verdikleri tek cinsel bilgi, adet görme  ( regl ) dönemi ile ilgilidir ve bu çok yüzeysel bir bilgidir. Ancak erkek çocuklarının, kız çocukları kadar bile şansı yoktur çünkü ; "ıslak rüyalar" ( bluğa erme ) dönemi ile ilgili, babalar çocukları ile konuşmaktan çekinir. Biz nasıl öğrendiysek, onlarda öğrenir düşüncesi hakimdir ya da bu görev yine anneye yüklenir. Çekirdek aileye geçmeden önceki geniş aile dönemlerine baktığımızda, bilgilendirme işi aile içinden uygun görülen bir kişi tarafından yapılırdı. Bu teyze,hala,yenge ya da dayı, amca vb. olurdu. Ancak çekirdek aileye geçen toplumumuzda çocuğu bilgilendirme işini anne-babadan başka yapacak kişi kalmamıştır. Cinsellikle ilgili bilgilerin annenin kız çocuğuna, babanın da erkek çocuğuna vermesi daha yerinde olacaktır.
    Çocukların ilk cinsellikle ilgili soru sorma dönemlerinde eksik ve kaçamak cevaplar vermek geleneğimizde yaygın bir yoldur. Çocuğa cinsellikle ilgili bilgi verme yasağı kimi zaman susarak gösterilir ya da büyüyünce öğrenirsin cümlesi ile konu kapatılır. Anne-babanın bu tavrı,konuşma biçimi,ses tonundan; çocuk" bu konularla ilgilenmek yasak, ayıp, günah !..." mesajını alır. Böylece ilgilendiği konunun;yasak, pis, ayıp ya da günah olduğu ama bununla birlikte bıyık altı gülümsemeyi gerektiren bir çekiciliği de olduğu inancı çocuğa yerleşir. 
    Sonuçta çocuk susar, soru sormaktan cayar ve görünüşte bu konuyla hiç ilgilenmez olur. Ancak içten gelen dürtüyle merakını giderecek başka yollar arar ki, bunun en sakıncalısı sorularının cevaplarını " bilgili "bir arkadaşından öğrenme eğilimidir.
    Anne-babalar çocuklarının yalan, yanlış cinsel bilgilerle doldurularak büyümelerini engellemek ve ileride sağlıklı cinsel yaşantıları olmasını sağlamak zorundadırlar. Bunun için anne-babalar çocuklarının; küçük yaşlarda başlayan ve onlarca aslında cinsellik içermeyen, dürtüsel bir meraktan öteye gitmeyen sorularını ertelemeden cevaplamalıdırlar. Özellikle küçük çocuklarda zaman kavramı yok gibidir. " Daha sonra" demek soruya hiç cevap vermemekle aynı anlamı taşır. Verilecek cevaplar basit, kısa ve sorulan soru kadar olmalıdır. Çocuğun sormadığı detayların anlatılması, açıklamaların yapılması gereksizdir. 
İLK SORULAR
    1-2 Yaşlarındaki çocuklar ortalıkta çıplak dolaştıklarında örtünmek ve gizlenmek ihtiyacını hissetmezler. Erkek çocuk hiç sıkılmadan pipisini eline alır, inceler, oynar, " bu nedir? " diye sorar. Anne ya da babanın tepkilerinden ayıp olduğunu öğrenir, hatta bazen bu tepkiler öylesine sert olur ki çocuk suçunu birden kavrayamaz ve şaşırıp kalır. Oysa " bu senin pipin , bütün erkek çocuklarda ve erkeklerde vardır. " şeklinde bir cevap çocuğun cinsellikle ilgili doğallını bozmayacak ve merakını gidermiş olacaktır.
    3 Yaşına doğru kız-erkek farkı çocuklar için inceleme konusu olmaya başlar. Kız çocuk, erkek kardeşini yıkanırken izler ve kendisi ile karşılaştırır. Neden onun gibi ayakta " işeyemediğini "anlamaya çalışır. Kendinde bir eksiklik hissedip, " büyüyünce benimde pipim olacak değil mi ?" diye sorular yöneltebilir.  Bu durumda yapılacak en büyük yanlış çocuğun ayıplanıp, susturulması olacaktır. Bunun yerine "sen kız olarak doğdun ve hiç eksiğin yok" demek yeterli olacaktır.
    Çocukların küçük yaşlardan, ergenliğe doğru geçirdikleri cinsel gelişim sürecinde en çok sordukları sorular ve verilmesi uygun olan cevaplar aşağıdadır:
    Bebekler nereden dünyaya gelir ? Bebekler annenin karnında büyürler, annenin içinde çocukların büyümesi için özel bir yer vardır şeklinde bir açıklama uygundur. Eğer çocuk için bu açıklama yeterli görüldüyse konuşma burada bırakılır. Ama çok şey öğrenmek istiyorsa o zaman, bu özel yere rahim dendiği, bebeğin dış dünyada yaşayabilecek büyüklüğe gelene kadar orada beslendiği, beslenmenin annenin bedeninden bebeğe giden bir kordon yoluyla olduğu açıklamaları yapılabilir.
    Bebek nasıl doğar ?  Bebek yeni doğduğunda çok küçüktür ve annedeki bir delikten kolayca dışarı çıkabilir şeklindeki bir açıklama yeterli olacaktır. Ancak bazen çocuk, bebeğin nereden dünyaya geldiğini görmek isteyebilir. Bu çok doğal bir meraktır. Çocuğa bunu yapamayacağınızı, ama neyi öğrenmek istiyorsa çizerek anlatabileceğinizi söylemek yeterli olacaktır.
    Niçin erkekler çocuk doğuramazlar ? Erkeklerin çocuk doğurmak için karınlarında, bebeğin doğana kadar gelişip büyümesini sağlayacak özel bir yer yoktur.
    Babaların neden göğüsleri yok ? Annelerin göğüsleri bebekleri besleyen sütü yapar. Bebekler çok minik olduklarından bardakla süt içemezler ,annelerinden gelen sütü emerler. Babalarda bebekleri besleyecek süt olmadığından annelerdeki gibi göğüslere ihtiyaçları yoktur.
    Benimde çocuğum olacak mı ? Elbette..., büyüdüğünde evleneceksin ve seninde çocukların olacak.
    Bebek annenin karnına nasıl girer ? Anne ve baba birbirlerini çok sevdiklerinde, babanın bedenindeki; içinde sperm hücreleri taşıyan bir sıvı, annenin yumurta hücresiyle birleşir. Böylece bebek oluşur  ve büyümeye başlar.
    Anne ve babadaki hücreler nasıl birleşirler ? Babadaki sperm hücreleri ile dolu sıvı annenin döl yatağına girer ve annedeki yumurta hücresi ile buluşur buna; çiftleşme denir.
    Adet görmek nedir ?  Kızların  yumurtlama dönemleri vardır. Bu her ay tekrarlanan bir durumdur. 3   ile 7 gün sürebilir. Kızların bedenlerinde her ay  rahim  bebek için uygun ortam hazırlar. Bebek olmadığında bu hazırlık dışarı atılır.
    Adet görme ne zaman başlar ? Adet görme yaşı kişiden kişiye değiş- mektedir.Ortalama 12 - 14 yaşlar arasında başlar.Ancak daha erken yada daha geç başlaması da normaldir. Kız çocuklarını, annelerin 9 yaş itibarıyla adet görme ile ilgili bilgilendirmeleri uygun olur.
    Adet ne zaman kesilir ? Adet kesilme yaşı kişiden kişiye değişmekle birlikte ortalama 45 - 50 yaşlar arasındadır. Kadındaki yumurtalıklar yumurta hücresi üretemez olduğunda, adet görme kesilmiş olur.
    Neden erkek çocuklar ıslak rüya görür ? Erkek çocukların ergenlik dönemine girmeleriyle birlikte, bedenlerindeki sperma hücreleri ile dolu sıvı, uykularında dışarı atılır.Bu çok doğal bir süreçtir.Erkek çocuklarını, babaların 9 yaş itibarıyla ıslak rüya ile ilgili bilgilendirmeleri uygun olur.
    Erkek sperması nasıl bir şeydir ? Sperma hücresi; kuyruklu ve ayaksız evredeki kurbağa yavrusu görünümündedir. Hızlı hareket eder.Yaklaşık 500 tanesi bir araya geldiğinde uzunluğu 2,5 cm olur.
    Dişi yumurta hücresi nasıl bir şeydir ? Dişi yumurta hücresi; yuvarlak ve yaklaşık spermden 125 kez daha büyüktür. Kendiliğinden hareket edecek gücü yoktur.
    Anne bebeği olacağını nasıl bilir ? Anne bunu adet görmesi gereken tarih geçtiği halde, adet görmediği zaman anlar. Doktora muayene olarak bebeğin varlığı ile ilgili kesin sonuca ulaşılır.
Çocuk nasıl doğar ? 9 ay 10 gün gibi bir süre sonunda gelişimini tamamlayan bebek, annenin döl yolundan aşağıya doğru, kasların ritmik ve sürekli kasılmaları ile birlikte itilmeye başlar. Bu anneye acı verir, ama annenin bedeni  bu iş için uygun olarak donatıldığından, doğal ve başarılı bir şekilde doğum tamamlanır.Anne bebeğini kucağına aldığı anda, yaşadıklarının her şeye değdiğini düşünür.
    Evlenmemiş kişilerin çocukları olur mu ? Evet... Kızlarda adet görme, erkeklerde blua erme gerçekleşmişse fiziki olarak çocuk olmaması için bir neden yoktur.Ancak, bir çocuk sahibi olmanın beraberinde getireceği sorumlulukların çok fazla olacağının bilinmesi gerekir.
    Daha ileriki yaşlarda, gençlerin cinsel bilgilendirme ihtiyaçlarını gidermek için doktorlara, sağlık ocaklarına ya da konu ile ilgili kaynak kitaplara yönlendirilmeleri uygundur.
CİNSELLİKLE İLGİLİ ÇOCUKLAR NE BİLMELİ
5 Yaş
•    Üreme organları dahil bütün cinsel organların doğru terimlerle adlandırma
•     “KADINLIK” ve “ERKEKLIK” kavramlarını anlama ve ayırt etme
•    Vücutlarının kendilerine ait olduğunu bilme ve uygunsuz dokunmalara “HAYIR” diyebilme
•    Bir kadının istemediği sürece bir çocuğu sahip olmak zorunda olmadığı kavramını bilmek
•    Bebeklerin nereden geldiğini, oraya nasıl girdiğini ve çıktığını bilmek
•    Vücut parçaları hakkında rahatlıkla konuşmak
•    Güvendiği erişkinlere cinsellikle ilgili soru sorabilme
•    Cinsellikle ilgili konuşmaların evde, özel bir biçimde konuşulması gerektiğini bilme
 6-9 yaş (ilkokul çocukları)
•    Hayvan ve bitkilerin büyümesi ve üremesi öğrenmeye başlama
•    Bütün canlıların ürediğinin farkında olma
•    Dede ve nineler de dahil olmak üzere bütün insanlarda yaşam döngüsü ve yaşlanmanın farkında olma
•    Kendi cinsinin ve öbür cinsin vücut parçaları hakkında uygun sözcükleri kullanarak konuşmak
•    Cinselliğin cinsel yönelim boyutunu anlamak (eşcinsel, biseksüel, heteroseksüel)
•    Aile üyelerinin rol ve sorumluluklarını kavrayabilmek
•    Kalıp yargısız olarak cinsiyet rollerini anlayıp ona uygun davranabilmek
•    Sağlık sistemini anlamak, hastalanınca sağlık kurumlarına başvurmanın korkutucu olmayan ve onların lehine bir gereklilik olduğunu kavramak
•    AIDS hakkında temel bilgilere sahip olmak
•    Kendi vücudunun sağlık ve güvenliği için aktif rol üstlenmek
•    Arkadaşlık başlatma ve sürdürmede kendini geliştirme.
9-13 yaş
Üremeyle ilgili
•    İnsan cinselliğinin yaşamın doğal bir parçası olduğu
•    Cinsel duyguların normal ve meşru olduğu
•    Cinsellik haz vericidir ama aynı zamanda bebek yapma yöntemidir. Cinsel eyleminin üreme eyleminden ayrılabileceğini fark etme.
•    Korunmasız cinsel ilişkinin gebelikle sonuçlanabileceği ve üreme döngüsünün biyolojik yönü
•    Düşük/kürtajın ne olduğu
•    Kadın ve erkek nasıl büyüdüğü ve farklılaştığı
Doğum kontrolüyle ilgili
•    Kimse ebeveyn olmak zorunda değildir
•    Çocuk sahibi olmanın zamanı planlanabilir
•    Çocuk sahibi olmak uzun süreli bir sorumluluktur ve her çocuğun olgun sorumlu ve sevgi dolu ebeveynlere sahip olma hakkı vardır.
•    Doğum kontrol yöntemleri mevcuttur (nelerdir, nasıl edinilir)
Ergenlik öncesi vücut değişiklikleri ile ilgili
•    Kız ve erkek çocukta olacak değişiklikler ve zamanı
•    Vücut büyümesinin evreleri
•    Adet ve  ıslak rüya
•    Bu dönemde olabilecek duygusal dalgalanmalar
 Hangi davranışların cinsel olduğunu ayırt edebilme
•    İlişkilerde zarar görme olasılığının fark etme
•    Cinsel istismar, taciz durumlarını tanıma ve korunma
•    Kadın ve erkek fahişeliğinin varlığı ve olumsuz sonuçlarını bilme
•    Nasıl arkadaşlık kurulur ve bir arkadaşlık kızgınlık duymadan nasıl bitirilir
•    Flörtün amaç ve sınırlarını bilme
    Cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili
•    Nasıl bulaşır
•    Nasıl önlenir
•    Nasıl tedavi edilir
•    Aile yapısını kavrama, aile bireyleri arasındaki ilişkinin nasıl olduğu ve toplum yapısına nasıl uyum sağladığını bilme.
     14-18 yaş
    İnsan cinselliği ile ilgili
•    Medyada sunulan cinselliğin etkisini anlama.
•    Heteroseksüellik, eşcinsellik, evlilik, bakir kalma gibi cinsel davranışlar arasındaki farkı anlama.
•    Cinsel davranışı da içeren kişiler arası ilişkilerde bir değerler sistemi oluşturma.
•    Alternatif doğum kontrol yöntemlerini bilme.
•    Cinsel yolla bulaşan hastalıkların nedenleri ve tedavisi.
    Sosyal baskılarla ilgili,
•    Cinsel ilişkinin potansiyel zararlı sonuçlarının farkında olmak.
•    Cinsel ilişkiye girmeme hakkı olduğunu bilmek.
 
    Kişisel ilişkilerle ilgili
•    Arkadaşlık kurma ve sürdürme yeteneği.
•    Evliliğin emosyonel destek, hayat arkadaşlığı, çocuk büyütme gibi yönlerini ayırt etme yeteneği.
•    Ailelerde zamanla değişen ilişkiler konusunda bilgilenme.
•    Yaşlarına uygun bağımsızlık ve sorumluluğun farkında olma.
    Ebeveynlikle ilgili eğitim
•    Gebeliğin evreleri hakkında bilgilenme.
•    Çocuk gelişimi, bakımı, çocukta cinsel gelişim hakkında bilgilenme.
•    Ebeveyn sorumlulukları hakkında bilgilenme.
•    Çocukların nasıl yetiştirileceği konusunda düşüncelerini tartışabilme yeteneği.

Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist &  Psikoterapist
www.antalyaterapipsikiyatri.com
www.antalyacinselterapi.com
Şirinyalı Mh. İsmet Gökşen Cad.
1528 S. Şahbaz Apt. K:2 D:5 
0 (242) 316 98 99

Yayın Tarihi
16.08.2016
Bu makale 1668 kişi tarafından okunmuştur.
Bu Haber İçin Yorum Yapın
NOT: E-Mail adresiniz web sitemiz üzerinde yayınlanmayacaktır.
CAPTCHA Image
Bu makaleye ilk yorumu yazan siz olun.

Yazara Ait Diğer Makaleler

Çerez Kullanımı

Kullandığımız çerezler hakkında bilgi almak ve haklarınızı öğrenmek için Çerez Politikamıza bakabilirsiniz.

Daha Fazla

Arama Yap!