Yayım mı? Yayın mı?
Yayım bilimdalı (extension science) esasen sanayi
devrimi sürecinde doğmuştur. Başlangıçta kırsal alandan ziyade
kentsel alanlarda yaşayanlara sanayi toplumunun
gerekliliklerini benimsetmek ve bu sürece insanların uyum
sağlamaları için ihtiyaçtan ortaya çıkmış bir bilim
dalıdır. Günümüzdeyse bu bilimdalı daha çok kırsal alanlarda
yaşayanların sosyo-ekonomik bakımdan gelişmesini
eğitsel etkinlikler yoluyla sağlamak üzere öne çıkmıştır. Öyleki
kırsal yayım; kırsal alanların kalkındırılması için vazgeçilmez
temel politika araçlarından biridir ve doğru ve etkin
kullanıldığında ise; değişime zemin hazırlayan hatta
değişimi sağlayan özellikle gelişmiş ülkelerde yüksek prestijli
bir alan olarak yer almaktadır. Türkiye’de bu alana
yönelik ilk çalışmalar bu alandaki başarılı diğer ülkelerden çok
geride değildir. Ancak Türkiye’nin beklenen gelişmenin
yazık ki gerisinde kaldığı söylenebilir. Burada yayım bilim
dalının konumlandırıldığı alandaki hareket alanı ve bu
alana atfedilen önemin düşüklüğü önemli bir etken olarak
ortaya çıkmaktadır. Bu saptama bizim olduğu kadar,
Türkiye’yi iyi tanıyan yabancı uzmanlarında saptama ve
görüşlerini ifade etmektedir. Özellikle karar
mekanizmasında yer alan ancak hala kendi disiplini dışında okumayan,
gelişmeleri takip etmeyenlerin varlığı, bir bakıma bu
alanda daha hızlı yol alınmasını engellemektedir. Bu birazda
okuryazar cahilliğiyle açıklanabilir. Öyleki yakın
alanlarda çalışanların önemli bir bölümü dahi, hala yayın ile yayımı
karıştırırlar ve yayımı çokta gerekli olmayan bir alan
olarak görürler.
Gelişmiş ülkelerin yaptığı ve yapmakta olduğu gibi
Türkiye de sahip olduğu yüksek tarım ve insan potansiyelini,
teknoloji üretmek yanında; yayım bilim dalının ortaya
koyduğu veriler ve ilkeler ışığında harekete geçirebilir. Ancak
bunu sağlayabilmek için bu görüşe olan inancın
sağlanması gereklidir.
Bu nedenlerle yayım kırsal alana ve kırsal nüfusun
geliştirilmesine yönelik anlamlı bir dokunuştur. Böylesine önemli
bir alanın akademik ve sivil toplum ve uygulamalarının
da derin olması beklenir.
Dünya Yayım Bilim İnsanları Antalya’da
İlki 1973 yılında akademisyenlerin öncülüğünde
Helsinki’de düzenlenen Avrupa Yayım Eğitimi Kongresi (European
Seminar on Extension Education), iki yıl önce tekrar
Finlandiya’da gerçekleştirilmişti. Katıldığımız bu kongrede 2013
yılındaki etkinliğin Türkiye’de yapılması yönünde
öncülük etmiş ve Türkiye’de yapılması kararının alınmasını
sağlamıştık. Özellikle kongrenin 40. Yılında Türkiye’de
yapılacak olması bizim için ayrı bir değer taşıyordu. Nitekim
2-6 Eylül 2013 tarihleri arasında bu önemli toplantıyı
Antalya’da gerçekleştirmiş olduk.
Her ne kadar toplantı başlığı Avrupa Yayım Eğitimi
Semineri olarak geçiyorsa da her iki yılda bu etkinliğe en az
Avrupalı akademisyenler kadar diğer kıtalardan ve
ülkelerden bilim insanları katılmaktadır.
Bu yıl düzenlediğimiz etkinlikte de böyle oldu ve
Avrupa ülkeleri yanında Uganda, Arjantin, Ukrayna, İran, Mısır,
Benin ve Amerika gibi birçok farklı ülkeden
katılımcılar bir araya geldiler. Kongrenin ana teması Dünyada Yayım
Eğitimi ve bununla ilgili olarak Kırsal Kalkınma,
Tarımsal yayım, bilişim teknolojileri ve innovasyonlar, kırsal kadın,
kırsal turizm gibi konuları kapsadı (“Extension
education worldwide: trends, challenges and cases ). Kongre web
sayfasını www.esee1973.org 72 ülkeden, yaklaşık 3
binden fazla meslek insanı ziyaret etti. Kongreye 20’den fazla
ülkeden yayım bilim dalında çalışan veya uygulanmada
yer alan 80 den fazla yayımcı katıldı.
Kongreye katılan akademisyenler, dünya genelinde
tarımsal yayım ile ilgili yaşanan eğilimler, sorunlar ve olaylar
hakkında kendi görüşlerini ve tecrübelerini paylaşma
fırsatı buldular. 54 sunulu ve 14 poster bildirinin yer aldığı
kongrede, üç tane de genel ortak oturum
gerçekleştirildi. Akademisyenlerin kongrede sunduğu çalışmalar bir arada
toplanarak kitap haline getirildi.
ZENGİN İÇERİKLİ BİR PROGRAM
21. Avrupa Tarımsal Yayım Eğitim Kongresi, Akdeniz
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü öğretim üyesi olarak bizim
yönetimimiz ve koordinasyonumuzda gerçekleşti. Gıda Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, BAKA Ajansı, Antalya Ticaret Borsası, Growfide
A.Ş., Manavgat Ziraat Odası destekleriyle Antalya’da gerçekleştirildi. Kongre
açış konuşmamızda son yıllarda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın yaptığı
faaliyetler ile birlikte tarımsal yayımın ve tarım danışmanlığının gündemin ön
sıralarına yükseldiğini, bu nedenle Avrupa (Dünya) Yayım Kongresinin
Türkiye'nin mevcut bilgi ve birikimlerine değer katmak açısından son derece
büyük önem taşıdığını vurguladık. Katılımcıların çok önemli bölümünün
akdemiysen olmakla birlikte uygulayıcıların da olduğunu kaydederek, Türkiye'nin
farklı bölgelerinden ve özellikle GAP bölgesindeki Kalkınma Bakanlığı
görevlilerinin de bu sürecin içerisinde yer almalarının ne kadar önemli
olduğunu belirttik. Davetli konuşmacımız Illinois Üniversitesi Kırsal Kalkınma
ve Yayım bilim dalından Prof.Dr. Burton SWANSON’du ve tüm Dünya ülkelerindeki
tarımsal yayımın genel durumunu değerlendirdi.
Grow Fide A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Hasan ÜNAL
ise, Tarım sektöründe eğitimin büyük önemi olduğunu belirterek artan nüfus
sebebiyle tarım alanlarında ürün verim miktarının modern seralarla, tekniklerle
artırılması gerektiğini ve bu yönde tarımsal gelişimi sağlamak için özel sektör
üniversite işbirliğinin sürekli devam etmesi gerektiğini, bu amaçla
çalışılmasının önemli yararlar sağlayacağını belirtti.
Daha sonra Batı Akdenizde Tarım Sektörü, Batı Akdeniz
Kalkınma Ajansı (BAKA) nın çalışmaları ve destekleri hakkında Genel Sekreter
Tuncay ENGİN adına, Alaattin ÖZYÜREK tarafından bilgilendirici bir sunum
yapıldı.
Program kapsamında; ayrıca yabancı ve Türkiye’den
katılan meslektaşlarımıza teknik ve kültürel geziler düzenledik. Bu kapsamda
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü(BATEM), GROW FİDE A.Ş ve Akdeniz
Üniversitesi Ziraat Fakültesi ziyaret edildi.
Yine Manavgat ve Side ziyaretleri sırasında Manavgat
Ziraat Odası Başkanlığının ve Manavgat Tarım İlçe Müdürlüğü’nün faaliyetleri
katılımcılarca paylaşıldı. Teknik geziler kapsamında üniversite ve araştırma
ile yayım; özel sektör, ziraat odaları, tarım ilçe müdürlükleri incelenmiş ve
teknolojik uygulamalar ve yayım arasındaki ilişkiler somut olarak gösterilmiş
oldu. Manavgat ve Side ziyaretleri kapsamında özellikle BAKA tarafından 2011
Mali Destek Programı kapsamında hibe desteği kazanan Manavgatlı Üreticilerden
Zeytinyağı Üretim Hamlesi Projesi sahibi Manavgat Ziraat Odası Başkanı Rasim
METİN ve Manavgat İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nün organizasyonuyla
Manavgat tarımı ve gelişme potansiyelini tartışıldı. BAKA’nın desteğiyle
kurulan işletmede üretimde verimliliğin artışındaki yükseklik akademisyenlerin
oldukça ilgisini çekti. Karşılıklı işbirliği imkânlarının değerlendirildiği
görüşmenin ardından kültürel faaliyet kapsamında; Manavgat Şelalesi, Side’de
Apollon Tapınağı ve sonrasında 13. Side Uluslararası Kültür ve Sanat
Festivali’nin açılışına aktılınarak Viyana Klasik Orkestrası konseri izlendi.
Kongrenin ikinci gününde ise yayım sistemleri, kırsal
kadın, yayımda eğilimler konuları tartışıldı. Öğleden sonra ise Akdeniz
Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü ve Müzesi ziyaret edilerek Merkez Müdürü
Kayhan DÖRTLÜK ve görevliler tarafından Osmanlı limonatası ikramı eşliğinde, katılımcılar
bilgilendirildiler. Daha sonra yine Koç Vakfı tarafından günümüze kazandırılan
Selçuklu Camisi ziyaret edildi ve katılımcıların ilgiyle gezdiği ve dinlediği
görüldü. Bunu takiben Kaleiçi’ni gezen akademisyenler tarihi mekânlarla ile
ilgili hayranlıklarını ifade ettiler ve gün yat limanı ve yat gezisi yapılarak
tamamlandı.
Üçüncü günde ise kırsal kalkınma ve yayım, yayım
eğitimi ve danışmanlık sistemleri, iklim değişikliği ve gıda güvenliği konuları
üç paralel oturumda tartışıldı. Öğleden sonraki ortak oturumda ise; Dr.Eelke
WIELINGA’nın moderatörlüğünde yapılan çalıştayda yayım bilimi ve yayım sivil
insiyatif kuruluşlarının rolleri tartışıldı. Tarafımızdan önerilen Avrupa Yayım
Eğitimi İnisiyatifinin oluşturulması (European Society of Extension Education)
üzerinde duruldu ve katılımcılar tarafından olumlu görüşler ifade edildi.
Öğleden sonra ise Akdeniz Üniversitesi Kampüsü ve Ziraat Fakultesine gezi
düzenlendi. Türkiye de yayım eğitimi ve Ziraat Fakültesi eğitimi üzerine
katılımcılara bilgi sunduk.
Dördüncü günde ise Yayımın güncel konuları ve
eğilimler, yayımda bilişim teknolojileri kullanımı ve yayım eğitimi paralel
oturumlarda tartışıldı. Kapanış ortak oturumunda (öğrencilik dönemimizde kurs
aldığımız yayım bilim dalındaki ikinci Hocam) Prof.Dr.Volker HOFFMANN oturumu
yönetti. Oturumda Prof.Dr. Burton SWANSON, Prof.Dr. Alex KOUTSOURIS,
Prof.Dr.Artur CRISTOVAO ve biz yer aldık. Devamında 22.ESEE Kongresini
düzenlemek üzere Hollanda’dan meslektaşımız Prof.Dr.Martin MULDER söz alarak
katılımcıları 2015 yılında Wageningen Üniversitesine davet etti. Katılımcılar
semineri içerik ve etkinlikler bakımından mükemmel olarak nitelendirdiler.
Toplantı tarafımızca yapılan genel değerlendirme sunuşuyla sona erdi.
Bu çok önemli etkinliği ülkemiz ve üniversitemiz adına
başarıyla gerçekleştirmiş olmanın onur ve mutluluğunu tüm yaşamımız boyunca
unutmayacağımız açık, bu süreçte destek olan Bilim ve Düzenleme kurulundaki
meslektaşlarıma ve dünyanın farklı noktalarından ülkemizin bulunduğu bölgedeki
konjonktürel olaylardan etkilenmeyerek katılımda bulunan tüm bilim insanı
dostlarıma ve mali ve manevi destek sağlayan değerli kurum ve kuruluş
yöneticilerine şükranlarımı sunuyorum.