Cızlavet

“Sanırdım ki yalnızca Doğu ve Güneydoğu’da yoksul köylüler giyer bu ayakkabıyı. Ermenek’te acılı bir babanın ayağında fotoğraf olunca şaşırdım.” Diyordu dereden tepeden söyleştiğimiz okurum.

 

Orijinal adı Gislaved olan lastik ayakkabı aslında bir araba lastiğinin de markasıdır. İsveç’te bulunan aynı isimde bir firmanın da adıdır.

Cızlavet 1930 lu yıllardan bu yana Türkiye’nin gariban vatandaşının hiç değişmeyen yazgısının yakıştırdığı lastik ayakkabısıdır.

Lastikten, kalıp dökümü ile üretilen ayakkabının Anadolu’daki kara mizah içeren bir diğer adı da “Soğuk kuyu” olarak tabir edilir.

Bağcıksız, ince lastik cızlavet kolay giyilmesi bakımından da tercih edilir. Aslında en çok tercih edilme nedeni çok ama çok ucuz olmasındandır. Yoksulların yazın ayakları pişiren, kışın da donduran vazgeçilmezidir. Podyumlarda görülmez. Yoksul insanların felaketlerinin ardından çok iyi gözlem yapan cesur gazetecilerin raptı zaptına yakalanır ve gazete sayfalarında, televizyon ekranlarında “Yeni Türkiye!” Naraları atanların yüzünü kızartır.

Çocukluğumuz ve ilk gençliğimizin yıllarında Van’da meydan olarak anılan Pazaryerinde en kral cızlavetleri Van Gençlik Spor’un bek(defans) oyuncusu Pis burun İrfan ağabey satardı. Pis burun lakabı İrfan ağabeyin futbol topuna vuruş sitilinden geliyordu. O yoksul, alt gelirli gariban insanların ayakkabıdaki İtalyan Gucci şubesi gibiydi.

Cızlavetler ayakkabı kutuları içinde satılmaz. Ayak numaranızı söylediniz mi naylonundan çıkarılıp gazete kâğıdına sarılarak size sunulur. Cızlavet lastiklerinin düz olanına mest denir. Mestin üstüne ince deriden giyilmiş kunduralar giyilir. Namaz kılanlar, kışta soğukta ayaklarını yıkamaya üşendiklerinden mesti tercih ederler. Ellerini lastik içinden çıkardıkları ince derili kunduraya sürerek abdestleşmek amacıyla okşar gibi yaparak mest ederler. Mest giyenler cızlavet giyenlerin bir üst sınıfı, zengin olanları tarafından kullanılır.

12 Eylül askeri darbesinden sonra düzenlenen bir dizi seminerlerde Kürt adının cızlavetlerin karda yürürken çıkardığı “kart”, “kurt” sesinden türediğini anlatmıştı askeri propaganda uzmanları.

Okurum:

“En çok Doğu, Güneydoğu bölgelerinde giyildiğiniz sanırdım.” Dediği cızlavet saptaması dünün ve bugünün Türkiye resmidir. Özellikle de Türkiye’nin sosyal ve ekonomik yapısındaki sınıfsal uçurumun bir tokat gibi inen görüntüsüdür.

Yani yoksulluk sadece Doğu ve Güneydoğu’da yok. Yoksulluk bütün ülkenin dört bir yanında… Yoksulluğa karşı mücadele de ise ne yazık ki ne hattı müdafaa ne de sathı müdafaa var

Hani diyorlar ya:

“Ak saraya halk arasında çekilen kuralar sonucunda vatandaşlar kabul görecek.”

Sahi… O kuraların içinde ayakkabı kutusu içinde satılmayan cızlavet lastikleri giyenlerin kabul edileceğine sizde inanabiliyor musunuz?

 

Yayın Tarihi
22.11.2014
Bu makale 2311 kişi tarafından okunmuştur.
Bu Haber İçin Yorum Yapın
NOT: E-Mail adresiniz web sitemiz üzerinde yayınlanmayacaktır.
CAPTCHA Image
Bu makaleye ilk yorumu yazan siz olun.

Yazara Ait Diğer Makaleler

Çerez Kullanımı

Kullandığımız çerezler hakkında bilgi almak ve haklarınızı öğrenmek için Çerez Politikamıza bakabilirsiniz.

Daha Fazla

Arama Yap!